Archief

Damclub Scheveningen (deel 1)

door Johan Pronk

Voor een goede reconstructie van de damgeschiedenis konden wij terecht bij het archief van Damclub Den Haag.
Door de verschillende fusies uit het verleden is het archief van de twee Scheveningse damclubs, tw; Damclub Scheveningen en WZDV (Wie Zoekt Die Vindt) uiteindelijk via een fusie in 1973 met de HCDV (Haagse Christelijke Dam Vereninging) bij Damclub Den Haag terechtgekomen. Hier vonden wij verschillende boeken die een redelijk compleet beeld geven van onze illustere Scheveningse voorgangers.

In 1923 werd Damclub Scheveningen opgericht door een aantal enthousiaste dammers waaronder C.J.Tybout , de vader van de latere voorzitter C.R. Tybout.
Daarvoor speelde men op straat en in café’s, zoals dat overal in Nederland in die tijd plaatsvond. Het was ook de gewoonte om zich in sterkte te meten met andere clubs door massakampen te spelen.
In 1924 heeft de club zich aangesloten bij de Nederlandse Dam Bond, die toen uit 1300 leden bestond. De club telde toen 18 leden. Het bestuur bestond uit:

W.H. Wolterding voorzitter
F. Lochmans secretaris
C.J. Tybout penningmeester

https://www.haagsebeeldbank.nl/afbeelding/b17ead60-f75d-462b-8fae-03083aec6572

Badhuisstraat nr. 124 (later 144), slagerij van R. Tybout (voor de deur). Rechts de Stuurmanstraat, met een telefoonpaal

Fotonummer: 6.04332 uit het gemeentearchief.
Datum: ca. 1910
Na een niet al te sterk begin promoveerde Scheveningen in 1928 naar de 1e klasse van de HDDB door in de promotiewedstrijden van WZDV te winnen.
De jaren daarop wist men zich met het 1e team te handhaven in deze klasse.

In 1930 promoveerde het 2e tiental naar de 2e klasse. Toen in 1931 de hoofdklasse werd ingesteld, bleek Scheveningen hier een goede middenmoter.
In 1936 was er een kleine inzinking doordat het ledenaantal terugliep en het 2e tiental zich terug moest trekken. Het is opvallend dat het aantal bewaarde krantenberichten over dammenaktiviteiten toenemen naarmate men dichter bij de tweede wereldoorlog komt.
Evert de Niet meldde onlangs over een damclub die zijn residentie in de Duinstraat moet hebben gehad en iets met de naam “Het Geruite Bord”. Kan iemand hier ons aan nadere informatie helpen?

Tweede wereldoorlog

In 1940, bij het begin van de 2e wereldoorlog, telde Scheveningen 28 leden. Er werd een zomercompetitie ingesteld, waar werd gespeeld om de ?De Haas? -wisselbeker.
Jac. De Haas was een bekende sterke speler die in 1931 lid werd.
Omdat een groot deel van Scheveningen tijdens de oorlog door de bezetter werd verklaard als “Sperrgebiet”, moesten rond 1943 verschillende leden worden gevacueerd.
Deze spelers vonden onderdak bij verschillende andere verenigingen in de regio.

Scheveningen was in de tweede helft van de Tweede Wereldoorlog veranderd in een spookdorp.
Het kwam omdat het overgrote deel van de bevolking vanaf 1942 op last van de Duitse bezetter diende te verhuizen, net als veel andere kustplaatsen, maar ook Haagse wijken als de Vogelwijk, Kijkduin, het Statenkwartier en het Benoordenhout – bestempelde de bezetter Scheveningen tot “Sperrgebiet”.

Als onderdeel van de Atlantik Wall werd de kuststrook een grimmige verdedigingslinie.
Haagsche Courant-journalist Danny Verbaan (familie van Arie Verbaan?) wil dit gegeven aangrijpen voor een boek dat zal verschijnen in de Historische Reeks van het Museum Scheveningen.
Begin 2003 schreef Verbaan al “Verlaten Vesting” over de evacuatie van Scheveningen (en Duindorp). We zullen zien of hier ook nog de nodige achtergrond-informatie m.b.t. het dammen in Scheveningen, kan worden uitgefilterd.
Zijn bedoeling is om een vervolg te maken dat zich volledig richt op het vissersdorp en de badplaats zoals die na de verhuizing van vele tienduizenden bewoners bleven functioneren; zo’n vijfduizend anderen mochten namelijk in hun huis blijven wonen. Mijn oma, tantes en sommige ooms mochten met een speciale pas verblijven op de rokerij van mijn opa aan de Loggerstraat 158. Mijn opa Pronk stond op de martkt in Rotterdam tijdens het bombardement op 10 mei 1940. Geheel overstuur is hij naar familie in Schiedam gelopen. Hij overleed in 1943 na een verblijf in St. Joris in Delft.

Op 29 juni 1942 was een wedstrijd tegen WZDV georganiseerd waarbij WZDV zonder bericht niet kwam opdagen! Het laatste bericht uit de oorlogsperiode dateert van 27 september 1942. Een simultaanseance van de heer P. van Oosten. Er waren toen toen 18 deelnemers met 8 belangstellenden met een scoringspercentage van 80,6%.

Een moeizame start na de bevrijding

Mede door de evacuatie kon Damclub Scheveningen pas in 1946 weer met 2 tientallen in de competitie meespelen met bekende namen als C.R. Tybout, G. Tinga, C.R. Tybout sr., L. Bal, A. de ruiter, J. Olivier, N. Cok enz. Over de invloed van de evacuatie op het dammen in Scheveningen zal nog nader onderzoek moeten worden verricht om hier een duidelijker en scherper beeld te verkrijgen.

Erg leuk is om de oude ledenlijst van 1 september 1947 te zien. Wie heeft er nog familie of bekenden die op deze lijst staan? Soms kom je nog een leuk huisarchief tegen met leuke anekdotes.

Ledenlijst per 1 september 1947

1
N. Cok
Badhuisstraat 73
15
L. Hoogvliet
Dr. Hoogenraathstraat 78
2
F. Lochmans
Vijzelstraat 1a
16
A.P. Kersten
Nieuwe Laantjes 31
3
H. Lochmans
Corn. Jolstraat 23
17
P. de Ruiter
Katwijkstraat 63
4
P. v.d. Neut
Badhuisstraat 124
18
C.J. Tybout
Stevinstraat 114
5
A.L. Schoemaker
Bakkerstraat 60
19
J. Olivier
Dirk Hoogenrathstraat 118
6
C.v Wijnen
Thomsonlaan 108
20
J. Passchier
Pluvierstraat 402
7
C.R. Tybout
Badhuisweg 88
21
F. Tinga
Neptunusstraat 122
8
F.Th. v Kregten
??
22
J.P. Nieuwland
Zandvoortstraat 10
9
H. Kruit
Scholstraat 6a
23
A. v Wijnen
Thomsonlaan 108
10
G. Tinga
Kenaustraat 8
24
N.B. Dutmers
Thomsonlaan 96
11
A.J. Vrolijk
Laan v Neek??
25
G.J.T. Speelberg
Fr. Malsonlaan 50
12
L. Bal
Vierhoutenstraat 99
26
G. v Ginkel
??
13
A. de Ruiter
v Wezenbekesraat 10
27
G. Bal
Noordwijkstraat 37
14
M. Baak
Dr. de Visserplein 99
28
L. v Veen
Vuurbaakstraat 109

Damclub Scheveningen kon zich redelijk handhaven in de hoofdklasse totdat in 1955 een dieptepunt werd bereikt. Na een beslissingswedstrijd eindigde de club onderaan met MDV en moest promotie/degradatie-wedstrijden spelen tegen den Burcht (Voorburg) en MDC (Maasdijk).
Hierbij was degradatie naar de 1e klasse een feit. Echter in 1956 werd men weer ongeslagen kampioen van de 1e klasse met 15 punten uit 8 wedstrijden en een bordgemiddelde van 54- 106.
In de promotie-wedstrijden tegen HDC en GDC won Scheveningen 3 maal en een keer 10-10
Waardoor het weer promoveerde naar de hoofdklasse.

In 1962 eindigde Scheveningen op de 1e plaats (onder protest van NDV, dat niet ontvankelijk werd verklaard) en promoveerde, via een promotie-competitie naar de Zuidhollandse hoofdklasse. Helaas duurde dit genoegen maar één jaar om op provinciaal niveau te mogen dammen, want ze eindigde op de 9e plaats en degradeerde in 1963 weer naar het district.

Bekende Scheveningse dammers in de Haagse Kampioenschappen door de loop van de jaren waren;

1931 C.R. Tybout vierde plaats.
1932 C.R. Tybout derde plaats
1934 C.R. Tybout tweede plaats achter J.M. Bom
1938 G. Tinga en L. Bal geen belangrijke plaatsen, wel gevreesde spelers
1947 C.R. Tybout tweede plaatsachter Freek Gordijn
1962 G.C. Tinga tweede plaats achter DIO-speler L.P. Kain

In 1963 op 10 juni besluit Scheveningen zich aan te sluiten bij WZDV, dat vanaf die tijd heet de club SWZDV ofwel voluit Scheveningen – Wie Zoekt Die Vindt.
De heer L. Bal komen we later nog tegen in het bestuur van de HDB.

Het volgende hoofdstuk van de Scheveningse Damgeschiedenis gaat over damclub WZDV tot aan de fusie met Damclub Scheveningen.

Het verhaal van de fusiepartner van Scheveningen, ?Damclub WZDV? (Wie Zoekt Die Vindt). Een aaneenschakeling van fusies en scheidingen. (deel 2)

Voor een goede reconstructie van de damgeschiedenis konden wij terecht bij het archief van Damclub Den Haag.
Door de verschillende fusies uit het verleden is het archief van de twee damclubs, tw; Damclub Scheveningen en WZDV (Wie Zoekt Die Vindt) uiteindelijk via een fusie in 1973 met de HCDV (Haagse Christelijke Dam Vereninging) bij Damclub Den Haag terechtgekomen. Hier vonden wij verschillende boeken die een redelijk compleet beeld geven van onze Scheveningse en Haagse fusie-voorgangers.

In 1917 werd Damclub WZDV opgericht door een aantal enthousiaste dammers in café “De Eikelboom” waaronder C. de Nie, die voorzitter werd en penningmeester J.C. v.d. Kleyn.
De vereniging telde in het begin 6 leden. Zoals bij beginnende damclubs (hoe herkenbaar toch!!) timmerden ze stevig aan de weg en nodigden ze de bekende Rotterdamse dammer Henri. J. van de Broek uit voor een simultaanseance.
Hij speelde tegen 25 tegenstanders won er 15, spelde er 5 remise en verloor er 3. (iedereen die kan tellen ziet dat dit er totaal dus maar 23 zijn, maar het gaat om het idee)
Daarvoor speelde men op straat en in café’s, zoals dat overal in Nederland in die tijd plaatsvond. Het was ook de gewoonte om zich in sterkte te meten met andere clubs door massakampen te spelen.

In 1918 heeft de club zich aangesloten bij de Zuidhollandse Dam Bond. Er waren toen 13 leden.
C. de Nie deed voor het eerst mee met het persoonlijk kampioenschap van Zuidholland. Hij bereikte een gedeelde eerste plaats in de voorronden. In de finale moest hij genoegen nemen met een bescheiden plaats. Hij werd tevens 2e voorzitter in het bestuur van de HDDB.
In 1919 werd door WZDV het eerst deelgenomen aan de competitie. Het ging zo goed dat het 1e tiental al gelijk kampioen van de 3e klasse van Nederland werd. Eind 1919 waren er al 23 leden.
In 1920 nam men met 2 tientallen deel aan de competitie en werd zelfs de hoofdklasse bereikt van de NDB. Hoewel het met het spelniveau goed ging liep het ledenaantal in 1922 terug tot 19. Dit werd mede toegeschreven aan het pas opgerichte KDO. (waar staat deze afkorting voor?)

In 1924 verhuizing naar “Du Corbeau” aan het Bleijenburg. Clubavond werd toen naar woensdag
verplaatst en de heer H. Huf werd secretaris.
In 1927 ontmoet WZDV Scheveningen in een promotie/degradatie-wedstrijd en delft het onderspit. Scheveningen promoveert naar de eerste klasse en WZDV degradeerde naar de tweede klasse van de HDDB.
In het seizoen 1929-30 kwam men weer helemaal terug door met 16 punten uit 8 wedstrijden kampioen van Den Haag te worden.
Zelfs het landelijk kampioenschap werd veroverd door zowel van het Amsterdamse DOS-2 als van het Rotterdamse Constant-C te winnen met een totaalscore van 27-13. WZDV zou zich de komende jaren redelijk handhaven
In 1932 werd G.J. Bijlsma secretaris van WZDV en dat hij dammen kon bewees hij door zijn tweede plaats in het Haags Kampioenschap met één punt achterstand op de kampioen J.F. Kuijer.

De eerste fusie

In 1932 werd besloten tot een fusie met VHD (Vereenigd Haags Damgenootschap). De fusie werd ingegeven doordat het ledenaantal was gedaald tot 12!. VHD werd op 24 april 1924 opgericht door een aantal leden van “Het Centrum” en “Het Zuiden”. Bij het horen van zoveel namen krijgen we steeds meer de behoefte om een keer een regionale damkaart te maken waarin we alle clubs uit het verleden letterlijk en figuurlijk in kaart willen brengen. VHD heeft in zijn korte bestaan een roerig bestaan doorgemaakt en dat was waarschijnlijk de reden om een proeftijd van één jaar aan te houden. Er werd gespeeld onder de naam WZDV/VHD. Na één jaar werd de naam WZDV weer aangenomen. Kennelijk was daar geen bezwaar tegen vanuit VHD. In het eerste fusiejaar melden zich enkele nieuwe leden, waaronder P. Remmerswaal.
Hierdoor steeg het ledental eind 1932 weer tot 34 leden.

Ondanks de versterkingen boekte WZDV geen grote successen. In 1936 boekte men nog het beste resultaat door in de eerste klasse B op één punt achter “Mutua Delectatio-2” te eindigen.
In 1937 werd op 2 februari ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan in hotel “Hof van Holland” een groot toernooi georganiseerd waaronder bekende dammers als J.M. Bom, J.W. Jacobs, A.J. Ivens en F. Gordijn deelnamen. Winnaar werd J.M. Bom van DIO.

Tot aan de tweede wereldoorlog deden verschillende spelers mee aan de personlijke kampioenschapen waaronder A.J. Bom, W.J. de Vlaming en L. de Haan die toen nog voor verschillende verenigingen speelden. Ook M.J. Haasdonk die later één van de sterkste spelers van Den Haag zou blijken.
Het is opvallend dat het aantal bewaarde krantenberichten over dammenaktiviteiten toenemen naarmate men dichter bij de tweede wereldoorlog komt.

Tweede wereldoorlog

In 1941, daalde het ledenaantal naar slechts 14 leden. Er werd een zomercompetitie ingesteld, waar werd gespleed om de “De Haas” -wisselbeker. Winnaar werd RDG. WZDV eindigde met 6 punten op de 5e plaats.
Jac. De Haas was een bekende sterke speler die in 1931 lid werd van Scheveningen.
In 1942 werd verhuisd naar het CMJV-gebouw op de Prinsengracht. In deze periode werd een fusie aangegaan met HDS (Haags Dam S?..?) waardoor het ledenaantal weer steeg tot 22.

Omdat een groot deel van Scheveningen tijdens de oorlog door de bezetter werd verklaard als ?Sperrgebiet?, moesten rond 1943 verschillende leden worden geevacueerd.
Wij zijn benieuwd bij welke andere verenigingen in de regio deze evacuees onderdak hebben gevonden. We weten in ieder geval dat er een aantal in Raalten terecht zijn gekomen.

Naar mate de oorlog duurde werden de problemen groter om nog een normale clubavond te bezoeken. Avondklok en verduisteringsmaatregelen dwongen om op zaterdag of zondag te spelen. Dat gaf weer problemen met de christelijke clubs die liever niet op zondag wilden spelen.
Op 29 juni 1942 was een wedstrijd tegen Scheveningen georganiseerd waarbij WZDV zonder bericht niet kwam opdagen!
Rond 1944 waren er nog slechts 13 leden die min of meer regelmatig de club bezochten.
In mei werden door WZDV groepen-wedstrijden uitgeschreven die ondanks de omstandigheden met 52 deelnemers een groot succes genoemd kunnen worden. Tijdens de beruchte hongerwinter zijn de aktiviteiten van de club geheel gestopt.

Een vliegende start na de bevrijding

In tegenstelling tot Scheveningen, dat pas in 1946 weer met dammen begon vanwege de invloed van de evacuatie, begon WZDV in juni 1945 met veel enthousiasme de club weer nieuw leven in te blazen door tientallen leden en oudleden uit te nodigen tot een wederkennismaking.
Hierna beschikte men al weer gauw over 17 leden.
Het bestuur bestond uit: dhr. Huf, v.d. Harst, Limburg en Harting

Ledenlijst per 1 juli 1945

1
C.C. Diederik

10
B. Bosveld

2
P. Remmerswaal

11
W. de Vlaming

3
J.v.d. Harst

12
J.v.d. meer

4
P.C. de Groot

13
A. Kleiwegt

5
H. v. d. Henst

14
M. van Muijen

6
J.H.P. van Kleef

15
H. Schutte

7
H. Huf

16
G.J. Harding

8
A.P.A. Limburg

17
W.v. Lijnschoten

9
H.J. Kuipers

C. de Nie ontbreekt op deze lijst.

Hij was vanwege een val in het ziekenhuis.
Hij overleed op 5 augustus 1945.

De oprichter was in totaal ook 28 jaar voorzitter.

Op 5 augustus 1946 besluiten de leden van HDS (hoeveel waren dat er eigenlijk? red) weer op zichzelf te gaan staan en werd de samensmelting met WZDV weer verbroken! Dit betekende opnieuw een behoorlijke verzwakking. Hierdoor degradeerde na de beslissingswedstrijd tegen HCDV uit de hoofdklasse.

Na verschillende aktiviteiten georganiseerd te hebben groeide de vereniging tenslotte in de begin jaren 50 naar 32 leden. Ter gelegenheid van het 35-jarig bestaan in 1952 werd een jubileumtoernooi georganiseerd waaraan maar liefst 144 haagse en westlanders aan deelnamen.

In 1952 besloot men op voorstel van Van Holten om het moyenne-systeem in te voeren.
Ook besloot men om een 2 maandelijks clubblad de “WZDV-er” uit te brengen. Hiervan zijn er maar liefst 140 stuks van verschenen onder de bezielende redactie van Van Holten.In 1954 komt de familienaam Van Setten voor het eerst voor op de ledenlijst. Wij zijn als Damclub Scheveningen trots om één lid van deze bekende damfamilie op onze ledenlijst te mogen hebben.
Op 1 januari 1957 verhuisde men naar het nieuwe clublokaal “Hof van Holland” in de Wagenstraat.
In 1959 verhuisde WZDV opnieuw maar nu naar het “Volksgebouw” beter bekend als
“De drie stoepen”.

Promotie naar de Haagse hoofdklasse

In 1959, na een onderbreking van 12 jaar, promoveerde WZDV weer naar de Haagse hoofdklasse
In 1962, werden ter gelegenheid van het 45-jarig bestaan, nieuwelingenwedstrijden georganiseerd.
Er deden hier maar liefst 56 huisdammers aan mee waaronder 16 jeugddammers!
Hierdoor kwamen er 10 nieuwe leden bij.
In de jaren 1959 t/m 1962 werden verschillende massakampen gespeeld met Damclub Scheveningen en Rijswijk. Uiteindelijk wist Scheveningen de wisselbeker te winnen.

Inmiddels zijn we aangekomen in het jaar 1963 waarbij de fusie met Scheveningen plaatsvindt.
Op 10 juni besluit Scheveningen zich aan te sluiten bij WZDV. Vanaf die tijd heet de club SWZDV ofwel voluit “Scheveningen – Wie Zoekt Die Vindt”.
De heer L. Bal komen we later nog tegen in het bestuur van de HDB.
Het ledenaantal stijgt hierdoor waardoor de clubavonden ook tijdens de zomer regelmatig door 35 tot 40 leden worden bezocht.

Het volgende hoofdstuk van de Scheveningse Damgeschiedenis (3) gaat over damclub SWZDV tot aan de fusie met de damclub HCDV in 1973.